TẠI SAO SỰ XUẤT HIỆN TRUNG TÂM KHỞI NGHIỆP VIỆT NAM LÀ MỘT HỨA HẸN CHO CÁC NHÀ ĐẦU TƯ ?

- Các lĩnh vực khởi nghiệp chính là : tài chính công nghệ, thương mại điện tử, các giải pháp cho doanh nghiệp. Nền kinh tế kỹ thuật số của Việt Nam đem lại rất nhiều cơ hội cho sự phát triển kinh tế

- Các nhà đầu tư nước ngoài đã đóng góp một vai trò quan trọng trong việc ảnh hưởng đến sự phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp của Việt Nam. Và gần đây một số qui định đã được thay đổi hợp lý hơn nhằm thu hút các nhà đầu tư nước ngoài.

- Sự nổi lên của Việt Nam với tư cách là một trung tâm khởi nghiệp đã nhận được sự quan tâm rất nhiều tại Diễn đàn Quỹ đầu tư khởi nghiệp Sáng tạo Việt Nam năm 2020 vừa qua. Tại đây, các nhà đầu tư đã cho thấy ý định đầu tư 815 triệu USD vào các công ty khởi nghiệp. Thỏa thuận này bao gồm 33 quỹ đầu tư trong và ngoài nước : CyberAgent Capital, 500 Startups, AlphaJWC, Monk’s Hill Ventures và Acces Ventures. Trong khi đó, khoản cam kết đầu tư năm ngoái chỉ là 415 triệu USD. Khoản chênh lệch 400 triệu USD vào năm 2020 phản ánh niềm tin rằng Việt Nam có thể sánh ngang với Indonesia với tư cách là thị trường tăng trường của Đông Nam Á về đầu tư công nghệ.

Hệ sinh thái khởi nghiệp của Việt Nam :

Kể từ năm 2017, Việt Nam nổi lên như một trung tâm khởi nghiệp, cạnh tranh chặt chẽ với Singapore và Indonesia. Ví dụ, trong nửa đầu năm 2019, các công ty khởi nghiệp tại Việt Nam đã huy động được 246 triệu đôla Mỹ như Tiki, VNPay và VNG nắm giữ 63% các thương vụ này.

Nửa đầu năm 2020, chứng kiến số thương vụ giảm 22% so với cùng kì năm 2019, chủ yếu do ảnh hưởng tác động Covid gây ra. Tuy nhiên, hoạt động huy động vốn của các công ty khởi nghiệp Việt Nam có dấu hiệu phục hồi trong nửa cuối năm 2020.

Có rất nhiều động lực thúc đẩy sự nổi lên của Việt Nam như một trung tâm khởi nghiệp tại Đông Nam Á, bao gồm : tăng trưởng doanh thu trong các lĩnh vực kỹ thuật số như tài chính công nghệ và thương mại điện tử, tăng chi tiêu của người dùng, tăng lãi suất từ các quỹ đầu tư nước ngoài, đặc biệt là quỹ đầu tư của Nhật Bản, Singapore, Hàn quốc,  và của chính phủ.

Các nhà đầu tư nước ngoài đã đóng một vai trò quan trọng trong việc tài trợ vốn cho các công ty khởi nghiệp tại Việt Nam. Vào tháng 2 năm 2020, Affirma Capital đã đầu tư 34 triệu đô la và Siêu Việt Group, tập đoàn tập trung tuyển dụng trực tuyến. Softbank của Nhật Bản và GIC của Singapore đã đầu tư 300 triệu đôla Mỹ vào VNPay. 500 Startup có trụ sở tại Hoa Kỳ đang đặt mục tiêu đầu tư vào 80 công ty khởi nghiệp tại Việt Nam vào năm 2021.

Lĩnh vực công nghệ chiếm ưu thế :

Lĩnh vực công nghệ đang chiếm ưu thế trong hệ sinh thái khởi nghiệp tại Việt Nam. Từ năm 2016 đến năm 2019, vốn đầu tư vào các công ty khởi nghiệp công nghệ đang tăng lên 8 lần, đạt mức cao nhất là 861 triệu đôla vào năm 2019. Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh đã phát triển một hệ sinh thái mạnh mẽ cho các công ty khởi nghiệp công nghệ. Các lĩnh vực thương mại điện tử, tài chính, AI, công nghệ thực phẩm, giải pháp doanh nghiệp và dịch vụ, công nghệ thông tin đã thống trị các vòng gọi vốn trong những năm gần đây.

Theo số liệu cho thấy có 123 công ty khởi nghiệp tại Việt Nam trong lĩnh vực tài chính vào năm 2020, so với chỉ có 44 công ty vào năm 2017. Xu hướng phản ánh tiềm năng phát triển mạnh mẽ nền kinh tế kỹ thuật số của Việt Nam và khả năng nắm bắt cơ hội thị trường của các công ty khởi nghiệp tại Việt Nam

Hỗ trợ của chính phủ :

Để khuyến khích khởi nghiệp, Chính Phủ Việt Nam đã thành lập một số quỹ cấp Nhà nước và cấp tỉnh/thành phố để hỗ trợ các doanh nghiệp khởi nghiệp. Ngoài ra, chính phủ cũng đã phối hợp với các quốc gia và ngân hàng để phát triển các chương trình tài trợ đổi mới, cung cấp các khoản vay, đào tạo kỹ thuật và cố vấn kinh doanh. Một số chương trình như sau:

- SpeedUP là quỹ 11.75 tỷ đồng (tương đương 520.520 ngàn USD), thuộc Sở Khoa Học Công Nghệ Thành phố Hồ Chí Minh. Quỹ có nhiều khoản đầu tư từ 350 triệu đồng (tương đương 15.500 ngàn USD) đến 1.282 tỷ đồng (56.792 ngàn USD)

- Startupcity.vn là một nền tảng trực tuyến do Ủy Ban nhân dân thành phố Hà Nội đưa ra có thông tin chi tiết về các công ty khởi nghiệp và nhà đầu tư nhằm mục đích kết nối các nhà đầu tư với các nhà khởi nghiệp

- Chương trình đối tác Đổi mới sáng tạo Việt Nam – Phần Lan do hai chính phủ đồng tài trợ. Giai đoạn thứ 2 diễn ra từ năm 2014-2018 với kinh phí 11 triệu euros. Danh mục của chương trình tài trợ trong lĩnh vực : phân tích dữ liệu lớn, tiếp thị trực tuyến, nhà cung cấp nguồn dữ liệu bền vững, các giải pháp quản lý khách sạn tích hợp.

- Saigon Silicon City Centre là một khu phức  hợp rộng 52ha, đang được xây dựng để hỗ trợ các công ty khởi nghiệp tập trung vào công nghệ và các công ty quốc tế. Dự kiến sẽ thu hut các khoản đầu tư trị giá 1.5 tỷ USD vào năm 2020, tập trung vào các ngành công nghiệp mục tiêu : điện tử, cơ khí, công nghệ sinh học và công nghệ nano cùng các ngành khác.  

- Mekong Business Initiative là một chương trình hợp tác giữa Ngân hàng phát triển Châu Á và Chính phủ Úc, tập trung vào các nguồn tài chính thay thế, bao gồm đầu tư mạo hiểm, đầu tư thiên thần và tài chính tại Campuchia, Lào, Myanmar và Việt Nam.

- Mobile Application Laboratory (mlab) East Asia được thành lập tại Thành phố Hồ Chí Minh và có một chương trình ươm mầm, tập trung cố vấn, đào tạo để trang bị kiến thức và hỗ trợ tài chính

- Quỹ đổi mới Công Nghệ Quốc gia (NATIF) là cơ quan chính phủ và tổ chức tài chính trực thuộc Bộ Khoa Học và Công nghệ Việt Nam cung cấp các khoản tài trợ và cho vay ưu đãi cho R&D, đổi mới và chuyển giao công nghệ.

- Cơ quan Quốc gia về phát triển công nghệ, doanh nhân và thương mại hóa (NATECD) là một nền tảng quốc gia trực thuộc Bộ khoa học và công nghệ Việt Nam, cung cấp đào tạo, cố vấn và hỗ trợ tài chính

Qui định khởi nghiệp :

- Tháng 1/2018, Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa có hiệu lực, trong đó có quy định chi tiết về hỗ trợ khởi nghiệp trong các lĩnh vực như chuyển giao công nghệ, đào tạo, xúc tiến thương mại, đầu tư, cho vay ưu đãi và ưu đãi cho các quỹ đầu tư mạo hiểm .

- Theo Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa của Việt Nam, doanh nghiệp khởi nghiệp được định nghĩa là 'doanh nghiệp nhỏ hoặc vừa được thành lập để hiện thực hóa ý tưởng bằng cách khai thác tài sản trí tuệ, công nghệ và / hoặc mô hình kinh doanh mới và có khả năng phát triển Nhanh'. Do đó, định nghĩa này được xây dựng dựa trên hai đặc điểm kinh tế chính của một công ty khởi nghiệp: đổi mới và năng lực mở rộng quy mô.

- Tiếp theo đó, Nghị định 38 / NĐ-CP có hiệu lực từ tháng 3/2018 tập trung vào đầu tư khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Nó xác định và công nhận các hoạt động đầu tư khởi nghiệp như một doanh nghiệp và cung cấp tư cách pháp nhân cho các công ty và quỹ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Ngoài ra, một trong những quy định quy định rằng Nhà nước cũng có thể đầu tư vào một công ty khởi nghiệp, tối đa là 30% tổng vốn đầu tư.

- Năm 2016, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Đề án “Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025” hay còn gọi là Đề án 844 thông qua Quyết định 844 / QĐ-TTg / 2016. Nó tập trung vào việc hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025 và phát triển hệ thống pháp luật và cổng thông tin điện tử quốc gia về khởi nghiệp vào năm 2020. Ngoài ra, nó cũng sẽ hỗ trợ tài trợ cho 200 doanh nghiệp khởi nghiệp.

- Nghị định 76 / NĐ-CP được xây dựng dựa trên Luật Chuyển giao công nghệ và cho phép sử dụng Quỹ phát triển khoa học và công nghệ được miễn thuế để đầu tư vào các công ty khởi nghiệp.

- Các xu hướng quản lý cho thấy trọng tâm của chính phủ là thu hút đầu tư nước ngoài vào các công ty khởi nghiệp, thúc đẩy huy động vốn từ cộng đồng và cho vay P2P cũng như duy trì mạng lưới nhà đầu tư tại Việt Nam.

(Nguồn Tech in Asia)